Pozbawienie władzy rodzicielskiej w wyroku orzekającym rozwód

08 marca 2019

W myśl art. 58 § 1 i § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd rozpoznający sprawę o rozwód ma obowiązek orzec w wyroku kończącym postępowanie o władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem Stron postępowania.

Niniejsze potwierdza również art. 112 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wedle którego: „pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie może być orzeczone także w wyroku orzekającym rozwód, separację albo unieważnienie małżeństwa”.

W uchwale z dnia 21 października 2005 roku wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 75/05 Sąd Najwyższy podkreślił, iż: „(…) zasadniczym założeniem modelu procesu rozwodowego, zwłaszcza po nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 19 grudnia 1975 r. o zmianie ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 45, poz. 234), jest koncentracja w sądzie rozwodowym całokształtu spraw związanych z bieżącym funkcjonowaniem rodziny znajdującej się w sytuacji kryzysowej, czego efektem było wniesienie pozwu o rozwód (separację) oraz unormowanie całokształtu spraw rodziny w wyroku rozwiązującym małżeństwo (orzekającym separację) (…) rozstrzyganie o władzy rodzicielskiej przysługuje sądowi rozwodowemu (art. 58 § 1 i art. 112 k.r.o.) oraz sądowi opiekuńczemu (np. art. 104, 106-111, 112¹, 113 k.r.o.) (…) nie budzi wątpliwości, że w trakcie sprawy o rozwód lub o separację sąd rozpatrujący te sprawy przejmuje funkcje sądu opiekuńczego w zakresie władzy rodzicielskiej (…)”.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że w zakresie orzekania o władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron postępowania, Sąd rozpoznający sprawę o rozwód przejmuje w tym zakresie uprawnienia, które przysługują Sądowi opiekuńczemu.

Kiedy Sąd w wyroku orzekającym rozwód może pozbawić władzy rodzicielskiej?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje trzy przesłanki, które uzasadniają obligatoryjne pozbawienie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem:

wystąpienie trwałej przeszkody, która uniemożliwia wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem;
nadużywanie przez rodziców władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem;
rodzice w rażący sposób zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka.

Podkreślenia wymaga fakt, iż przesłanki te mogą wystąpić łącznie. Jednakże, jeżeli Sąd ustali, że w ustalonym stanie faktycznym sprawy wystąpiła chociażby jedna z nich ma obowiązek pozbawienia władzy rodzicielskiej.

Co istotne, Sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem Stron jednego z rodziców bądź obojga rodziców.

Powyższe wynika wprost z art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wedle którego: „jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców”.

Ponadto, w art. 111 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustawodawca wskazuje na fakultatywną możliwość pozbawienia władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem Stron postępowania. Chodzi o sytuację, w której mimo umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzenia tymczasowo pełnienia funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzenia umieszczenia małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, nie ustały przyczyny zastosowania niniejszej instytucji, to znaczy dobro dziecka jest nadal zagrożone ze strony rodziców, w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem. Sąd może w tym przypadku pozbawić władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem Stron postępowania.

Na koniec warto wskazać, że w razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, władza rodzicielska nad małoletnim dzieckiem Stron postępowania może zostać przywrócona.

Autor: Adwokat Mariusz Stelmaszczyk i Aplikant Adwokacki Edyta Gorczyńska-Melion

kontakt: kom. + 48 697 053 659

Zapewniamy, że adres e-mail, jaki podasz przy wysłaniu pytania lub komentarza do artykułu nie zostanie wyświetlony na stronie.

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Zatrzymane prawo jazdy za alkohol

Błąd pomiaru alkomatu

Skrócenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów

Ile czeka się na rozpoznanie wniosku o blokadę alkoholową?

Co Sąd bierze pod uwagę w sprawie o blokadę alkoholową?

Dołącz do nas na Facebooku

TAGI

forum prawne, porady prawne, blog prawny, blog prawniczy, porady prawne, online, poradnik prawny