Odmowa zgody małżonka niewinnego rozkładu pożycia ze względów religijnych

07 lutego 2019

W pierwszej kolejności należy dostrzec, że Sąd orzeka rozwód jeżeli pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, co wynika wprost z art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jednakże pomimo wystąpienia niniejszej pozytywnej przesłanki rozwodu: „rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego” – art. 56 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Tym samym, orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne m.in. jeżeli:

żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraża zgody na rozwód;
żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraża zgody na rozwód, ale odmowa jego zgody na rozwód nie jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Mając na uwadze niniejsze, dosyć często otrzymuję pytania od czytelników poradnika o to, czy odmowa wyrażenia zgody na rozwód przez małżonka niewinnego rozkładowi pożycia małżeńskiego z powodów religijnych i moralnych może być uznana przez Sąd rozpoznający sprawę o rozwód za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. Przykładowo: X żąda rozwodu z żoną. X jest wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego – zdradził żonę i przyznaje się do zdrady. Żona nie wyraża zgody na rozwód wskazując, że jest praktykującym katolikiem i jej wiara nie pozwala na rozwiązanie małżeństwa. Czy w takiej sytuacji, odmowa udzielenia zgody przez małżonka niewinnego rozkładu pożycia małżeńskiego może być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, a co za tym idzie, czy w takiej sytuacji Sąd rozpoznający sprawę może orzec rozwód?

Odpowiedzi na wyżej postawione pytanie nie odnajdziemy wprost w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jednakże, przedmiotowa kwestia została poruszona niejednokrotnie w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego.

Po pierwsze, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1997 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II CKN 292/97: „(…) nie można podzielić stanowiska wyrażonego przez Sąd Apelacyjny, że motywy moralne i religijne odmowy zgody na rozwód są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podobnie jeżeli chodzi o motyw obawy co do utraty możliwości podjęcia pracy katechety. Wymienione przez pozwaną przyczyny odmowy zgody na rozwód w żadnym razie nie są naganne. Argumenty Sądu Apelacyjnego, że osoba wierząca i rozwiedziona bez swej winy, nie jest dyskryminowana w wykonywaniu praktyk religijnych oraz, że przyszłe wykonywanie zawodu katechety przez pozwaną jest hipotetyczne i niepewne nie uzasadniają uznania stanowiska pozwanej za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (…)”.

Niniejsze stanowisko zostało potwierdzone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wydanego dnia 16 czerwca 1999 roku w sprawie o sygn. akt I ACa 290/99: „odmowa małżonka zgody na rozwód ze względów religijnych nie może być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego (art. 56 § 3 k.r.o.)”.

Podsumowując, zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego brak zgody małżonka niewinnego rozkładu pożycia małżeńskiego na rozwód z uwagi na względy religijne nie może być uznany za sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Tym samym, skoro nie jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, stanowi negatywną przesłankę orzeczenia rozwodu w myśl art. 56 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Pamiętać jednak należy, że art. 56 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyklucza wszelki automatyzm w procesie decyzyjnym Sądu rozpoznającego sprawę o rozwód. Sąd ten ma obowiązek oceny odmowy zgody na rozwód przez małżonka niewinnego rozkładu pożycia „w danych okolicznościach”, czyli w okolicznościach konkretnego stanu faktycznego.

Autor: Adwokat Mariusz Stelmaszczyk i Aplikant Adwokacki Edyta Gorczyńska-Melion

kontakt: kom. + 48 697 053 659

Zapewniamy, że adres e-mail, jaki podasz przy wysłaniu pytania lub komentarza do artykułu nie zostanie wyświetlony na stronie.

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Zatrzymane prawo jazdy za alkohol

Błąd pomiaru alkomatu

Skrócenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów

Ile czeka się na rozpoznanie wniosku o blokadę alkoholową?

Co Sąd bierze pod uwagę w sprawie o blokadę alkoholową?

Dołącz do nas na Facebooku

TAGI

forum prawne, porady prawne, blog prawny, blog prawniczy, porady prawne, online, poradnik prawny