KRZYWDA JAKO PRZESŁANKA ZASĄDZENIA ZADOŚĆUCZYNIENIA

07 września 2017

Kodeks cywilny nie zawiera ustawowej definicji szkody. Przyjmuje się jednakże, że szkodą jest każdy uszczerbek w chronionych prawnie dobrach bądź interesach poszkodowanego, powstały wbrew jego woli.

Wyróżnia się dwa rodzaje szkody:

szkodę majątkową, która polega na powstaniu uszczerbku w dobrach majątkowych poszkodowanego,
szkodę niemajątkową, która występuje w Kodeksie cywilnym pod pojęciem „krzywdy”. Zagadnienie to zostanie omówione szerzej poniżej.

Przyjmując natomiast kryterium naruszonego dobra wyróżniamy:

szkodę na mieniu, która odnosi się do majątku poszkodowanego i występuje jedynie w postaci szkody majątkowej,
szkodę na osobie, która występuje w przypadku naruszenia dóbr osobisty osoby poszkodowanej i może obejmować szkodę majątkową i niemajątkową.

Podstawową przesłanką domagania się zadośćuczynienia jest doznanie szkody niemajątkowej (krzywdy), będącej następstwem czynu niedozwolonego. Krzywda ta jest utożsamiana z negatywnymi przeżyciami w sferze psychicznej jednostki. Musi być ona konsekwencją naruszenia dóbr osobistych, a nie majątkowych.

Szkoda niemajątkowa (krzywda) występuje w postaci odczuwalnego bólu, cierpienia, stresu, czy też świadomości konieczności życia z nieuleczalnym urazem. Są to tylko niektóre przykłady szkody niemajątkowej. Doznanie przez poszkodowanego krzywdy lub jej rozmiar należą do sfery życia wewnętrznego, dlatego też nie można definitywnie stwierdzić, że poszkodowany nie odczuł bądź nie doznał szkody. Powstały uszczerbek nie musi mieć charakteru trwałego.

W wyroku z dnia 14 grudnia 2010 r. Sąd Najwyższy wskazał, że „krzywda, której naprawienia może domagać się osoba na podstawie art. 445 k.c., stanowi niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych, wywołany uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia, etc. Uszczerbki te mogą polegać na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach bezpośrednio związanych ze stanem zdrowia, ale też z jego dalszymi następstwami w postaci odczuwanego dyskomfortu w wyglądzie, mobilności, poczuciu osamotnienia, nieprzydatności społecznej bądź nawet wykluczenia społecznego. Może polegać także na obawie o stan zdrowia, a zatem działanie podważające poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego stanowi także działanie zagrażające dobru osobistemu, jakim jest zdrowie i może powodować krzywdę polegającą na znoszeniu cierpień psychicznych związanych z zagrożeniem. Przy czym naruszenie bezpieczeństwa zdrowia, powodujące lęk o stan zdrowia w istocie stanowi zagrożenie dla dobra osobistego, jakim jest zdrowie. Nie tylko trwałe, ale także chwilowe zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, polegające na znoszeniu cierpień psychicznych, usprawiedliwiają przyznanie zadośćuczynienia”. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2010 roku, sygn. akt I PK 95/10).

Istotną cechą szkody niemajątkowej jest to, że, co do zasady, nie można jej ocenić w pieniądzu. Wynika to z samej istoty szkody niemajątkowej. Jako przykład można podać utratę wzroku przez poszkodowanego. Przyznana tytułem zadośćuczynienia kwota nie usunie szkody niemajątkowej. Rozpatrując tę kwestię należy mieć na uwadze cel zadośćuczynienia pieniężnego, który ma nie tyle przywrócić stan sprzed wyrządzenia krzywdy, ile złagodzić doznane cierpienia poszkodowanego.

Szkoda majątkowa oraz niemajątkowa mogą występować łącznie, gdyż naruszenie dobra osobistego może wywołać uszczerbek o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Nie jest jednakże dopuszczalne, aby zadośćuczynienie oraz odszkodowanie były przyznawane w jednej kwocie, która będzie rekompensowała oba uszczerbki. Zadośćuczynienie należy się poszkodowanemu chociażby nie wykazał szkody majątkowej.

Przesłanki oraz wysokość zadośćuczynienia nie mogą być określone przy pomocy tych samych kryteriów naprawienia szkody majątkowej. Sędzia wydając orzeczenie ma większą swobodę, chociaż powinien on oprzeć swoją ocenę na podstawie obiektywnych i sprawdzalnych kryteriów. Kwestia ta zostanie omówiona w kolejnym artykule.

Zapewniamy, że adres e-mail, jaki podasz przy wysłaniu pytania lub komentarza do artykułu nie zostanie wyświetlony na stronie.

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Zatrzymane prawo jazdy za alkohol

Błąd pomiaru alkomatu

Skrócenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów

Ile czeka się na rozpoznanie wniosku o blokadę alkoholową?

Co Sąd bierze pod uwagę w sprawie o blokadę alkoholową?

Dołącz do nas na Facebooku

TAGI

forum prawne, porady prawne, blog prawny, blog prawniczy, porady prawne, online, poradnik prawny