Eksmisja małżonka ze wspólnego mieszkania

07 marca 2019

Na wstępie należy podkreślić, że jednym z elementów fakultatywnych wyroku rozwodowego jest orzeczenie o eksmisji małżonka ze wspólnie zamieszkiwanej nieruchomości. Co to znaczy, że jest to element fakultatywny?

Elementy fakultatywne to treści, które mogą zostać zawarte w wyroku orzekającym rozwód, ale nie muszą. Są to rozstrzygnięcia Sądu w zakresie żądań Stron postępowania, a zatem w pierwszej kolejności Strona postępowania musi złożyć odpowiedni wniosek o orzeczenie w tym zakresie, a następnie Sąd ma obowiązek je rozpatrzyć po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.

Wedle art. 58 § 2 zdanie 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka”.

Nierzadko jednak powstaje pytanie: kiedy zachodzi wskazany w przedmiotowej normie prawnej wypadek wyjątkowy? Właśnie w tej tematyce pozostaje pytanie czytelniczki poradnika Anny N., która zwróciła się do nas z następującą wątpliwością: „Witam Państwa bardzo serdecznie. Nazywam się Anna N. i mieszkam w małej miejscowości pod Ostrołęką. Nie mogę już dłużej wytrzymać. z mężem, który jest alkoholikiem i terroryzuje mnie i dzieci. Mamy trojkę dzieci w wieku: 5, 9 i 13 lat. Mąż znęca się nad nami, a Policja jest częstym gościem naszego domu. Mój małżonek potrafi nas uderzyć, krzyczy na dzieci, zastrasza je. Powiedziałam dość. Składam pozew o rozwód. Po przeczytaniu Państwa artykułów zdecydowałam, że będę żądała orzeczenia o winie, nie odpuszczę mu, a z tego co wyczytałam wydaje mi się, że mam duże szanse na uzyskanie takiego orzeczenia. Powołam świadków i to wszystko udowodnię. Chcę jednak dowiedzieć się jak to jest z eksmisją ze wspólnej nieruchomości? Chciałabym, aby mój mąż się wyprowadził – chociaż formalnie to też jego dom. Ale ja i dzieci nie chcemy tego terroru, chcemy spokoju, dzieci nie mogą się przez niego uczyć, w ogóle są zastraszone i się go boją. Mamy obdukcje, wzywaliśmy niejednokrotnie Policję kiedy zostaliśmy pobici bądź kiedy urządzał awantury. Dlatego też proszę o odpowiedź czy takie zachowanie mojego męża jest wystarczające do nakazanie jego eksmisji z naszego domu? Pozdrawiam”.

Wiadomość czytelniczki poradnika sprowadza się do następującego pytania: czy przemoc wobec członków rodziny może uzasadniać orzeczenie eksmisji małżonka ze wspólnie zamieszkiwanej nieruchomości w wyroku rozwodowym?

Na wstępie rozważań należy zauważyć, iż Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje katalogu zachowań, które nakazywałaby Sądowi rozpoznającemu sprawę o rozwód na nakazanie eksmisji małżonka ze wspólnie zajmowanej nieruchomości. Cytowana powyżej norma prawna wskazuje, iż ma to być wypadek wyjątkowy, w którym małżonek rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Warto zatem zwrócić uwagę na orzecznictwo sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 28 listopada 1997 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I CKN: „o zasadności zadania eksmisji małżonka na podstawie art. 58 § 2 zd. 2 KRO rozstrzyga nie tylko ocena stopnia naganności jego zachowanie się wobec drugiego z małżonków ale także wobec małoletnich dzieci, nad którymi władze rodzicielska powierza sąd drugiemu z małżonków”.

Jednakże kluczowym dla odpowiedzi na pytanie czytelniczki poradnika jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydziału Cywilnego z dnia 28 listopada 2014 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 538/14, wedle którego: „za rażąco naganne w rozumieniu art. 58 § 2 KRO może być także uznane zachowanie takiego małżonka, który dopuścił się wobec domowników czynów wypełniających znamiona strony przedmiotowej przestępstwa, ale nie popełnił przestępstwa z uwagi na stwierdzoną niepoczytalność (…) gdy za-winione przez małżonka zachowanie jest rażąco naganne i uniemożliwia dalsze wspólne zamieszkiwanie z rodziną. Kluczowym dla wykładni tego przepisu elementem jest pojęcie „rażąco", które - według słownika wyrazów bliskoznacznych oraz słownika języka polskiego - można zastąpić słowami „uderzająco", „wielce", „znacząco", „zbyt dużo". W związku z tym nasuwa się wniosek, że naganność postępowania powinna cechować się bardzo wysokim stopniem intensywności. W orzecznictwie wskazuje się, że rażąco naganne postępowanie ma miejsce głównie wtedy, gdy stałe nadużywanie przez małżonka alkoholu, wywoływanie awantur i dopuszczanie się aktów przemocy stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia lub spokoju pozostałego małżonka i innych członków rodziny, zwłaszcza małoletnich dzieci (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978 r. - wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w zakresie orzekania w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu zajmowanym przez małżonków oraz o podziale majątku wspólnego, III CZP 30/77, OSNC1978/3/39) (…)”.

Zważywszy na niniejsze, w odpowiedzi na pytanie Anny N., należy wskazać, że czytelniczka poradnika jak najbardziej ma prawo żądania nakazania w wyroku rozwodowym eksmisji małżonka ze wspólnie zamieszkiwanej nieruchomości z uwagi na jego rażąco naganne zachowanie polegające na wywoływaniu awantur, dopuszczaniu się aktów przemocy fizycznej i psychicznej zarówno nad małżonką, jak również nad małoletnimi dziećmi małżonków, co stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia lub spokoju czytelniczki poradnika i innych członków rodziny, zwłaszcza małoletnich dzieci. Podkreślenia wymaga fakt, iż Anna N. powinna udowodnić powyższe okoliczności poprzez przykładowo zeznania świadków, dokumenty takie jak obdukcje lekarskie czy notatki policyjne z przeprowadzonych przez funkcjonariuszy Policji interwencji.

Autor: Adwokat Mariusz Stelmaszczyk i Aplikant Adwokacki Edyta Gorczyńska-Melion

kontakt: kom. + 48 697 053 659

Zapewniamy, że adres e-mail, jaki podasz przy wysłaniu pytania lub komentarza do artykułu nie zostanie wyświetlony na stronie.

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Zatrzymane prawo jazdy za alkohol

Błąd pomiaru alkomatu

Skrócenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów

Ile czeka się na rozpoznanie wniosku o blokadę alkoholową?

Co Sąd bierze pod uwagę w sprawie o blokadę alkoholową?

Dołącz do nas na Facebooku

TAGI

forum prawne, porady prawne, blog prawny, blog prawniczy, porady prawne, online, poradnik prawny