Czy w postępowaniu o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami dowód z przesłuchania stron jest konieczny?

21 stycznia 2019

Zgodnie z art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”. Wedle § 1a wyżej wskazanej normy prawnej: „ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków”.

Niniejsze oznacza, że zainicjować postępowanie o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami może każdy z małżonków oraz wierzyciel jednego z nich, jeżeli spełni przesłanki określone w art. 52 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przyznam, że coraz częściej czytelnicy poradnika zwracają się do mnie z zapytaniem czy obecność obojga małżonków jest konieczna na rozprawie sądowej o ustanowienie rozdzielności majątkowej, podając przykładowo odnośnie stanu faktycznego, że małżonkowie są zgodni w kwestii ustanowienia rozdzielności majątkowej, jednakże jedno z nich przebywa poza granicami kraju.

Pragnę w tym miejscu podkreślić, że wyrok wydany przez Sąd w postępowaniu o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami kształtuje ich sytuację prawną na przyszłość, ale może również mieć moc wsteczną, kształtując stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami także w okresie poprzedzającym wytoczenie powództwa. W związku z tym, jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lipca 2000 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I CKN 293/00: „do zniesienia wspólności ustawowej dochodzi w drodze kształtującego orzeczenia sądowego. Fakt, że drugi małżonek godzi się z żądaniem, nie zwalnia sądu od obowiązku ustalenia, czy istnieją [ważne powody] zniesienia i czy istniały wcześniej, wobec zgłoszenia żądania zniesienia wspólności z datą wsteczną. Wiąże się to z tym, że w odróżnieniu od umownego wyłączenia wspólności ustawowej (art. 47 § 2 k.r. i op.) sądowe zniesienie wspólności majątkowej wywołuje skutki wobec osób trzecich (art. 435 § 1 k.p.c. w związku z art. 452 k.p.c.), a ponadto skutki te mogą zostać rozciągnięte w czasie na okres poprzedzający wyrok sądu. Dlatego w postępowaniu o zniesienie wspólności majątkowej sąd musi nadto rozważyć, czy powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków”.

W związku z powyższym, ustawodawca nałożył na Sąd m.in. obowiązek przeprowadzenia dowodu z przesłuchania Stron, co oznacza, że małżonkowie muszą co do zasady stawić się przed Sądem rozpoznającym sprawę o ustanowienie pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej. Jakie są źródła tej regulacji?

Po pierwsze, wedle art. 432 Kodeksu postępowania cywilnego: „w każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W innych sprawach sąd nie może odmówić dopuszczenia takiego dowodu, jeżeli strona go powołała. Art. 302 § 1 stosuje się odpowiednio”. Art. 302 § 1 niniejszego aktu normatywnego wskazuje, iż: „gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań”.

Niniejsza norma prawna ma dla nas bardzo istotne znaczenie, ponieważ stosuje się ją także w postępowaniu o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami, co wynika z art. 452 Kodeksu postępowania cywilnego: „w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy (…) art. 432 (…)”.

Podsumowując, Sąd ma obowiązek przeprowadzenia dowodu z przesłuchania Stron postępowania w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami i nie sposób nie nadmienić w tym miejscu, że chodzi tu o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania Stron, co wyłącza możliwość poprzestania przez Sąd na wysłuchaniu informacyjnym Stron. Niniejsze znajduje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1996 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I CRN 62/96, wedle którego: „w sprawach o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej nie można oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych, nie można też wydać wyroku zaocznego, a przesłuchanie strony nie może się ograniczyć do jej wysłuchania w tzw. trybie informacyjnym”.

Autor: Adwokat Mariusz Stelmaszczyk i Aplikant Adwokacki Edyta Gorczyńska-Melion

kontakt: kom. + 48 697 053 659

Zapewniamy, że adres e-mail, jaki podasz przy wysłaniu pytania lub komentarza do artykułu nie zostanie wyświetlony na stronie.

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Zatrzymane prawo jazdy za alkohol

Błąd pomiaru alkomatu

Skrócenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów

Ile czeka się na rozpoznanie wniosku o blokadę alkoholową?

Co Sąd bierze pod uwagę w sprawie o blokadę alkoholową?

Dołącz do nas na Facebooku

TAGI

forum prawne, porady prawne, blog prawny, blog prawniczy, porady prawne, online, poradnik prawny